Prezydent Zabrza odwołana! Referendum jest wiążące, ale częściowo

Mieszkańcy Zabrza zdecydowali w niedzielnym referendum o odwołaniu prezydent miasta Agnieszki Rupniewskiej przed upływem kadencji

Referendum okazało się wiążące w przypadku władz wykonawczych, ale nie spełniło wymaganego progu w sprawie Rady Miasta. Przed Zabrzem przedterminowe wybory samorządowe.

W głosowaniu, które odbyło się 11 maja, udział wzięło 29 207 uprawnionych do głosowania, co oznaczało przekroczenie wymaganej liczby głosów (25,9 tys.), potrzebnych do uznania referendum w sprawie prezydentki za ważne. Za odwołaniem Agnieszki Rupniewskiej opowiedziało się aż 27 161 głosujących, przeciwko było 2 046 osób.

Inaczej wyglądała sytuacja w przypadku referendum dotyczącego Rady Miasta Zabrze. Choć większość głosujących – 26 551 osób – była za jej odwołaniem, a tylko 2 555 przeciw, to zabrakło niewiele do osiągnięcia minimalnej liczby głosów (29 600), która pozwoliłaby na uznanie referendum za ważne. Ostatecznie oddano 29 106 głosów ważnych – zabrakło więc niespełna 500.

Inicjatorzy referendum argumentowali konieczność odwołania prezydent m.in. masowymi zwolnieniami w jednostkach samorządowych, podwyżkami lokalnych opłat, rezygnacją z organizacji wydarzeń kulturalnych oraz przedłużającym się procesem prywatyzacji klubu sportowego Górnik Zabrze.

Rupniewska odpierała te zarzuty, podkreślając, że objęła miasto w fatalnej sytuacji finansowej. Jak informowała, w przejętym budżecie brakowało aż 228 mln zł, a zadłużenie sięgało blisko 1,4 miliarda. Prezydent przekonywała, że jej działania miały na celu uratowanie Zabrza przed bankructwem.

Kilka tygodni przed referendum deklarowała wolę kontynuowania pracy na rzecz miasta:

Chcę pracować dla Zabrza przez 10 lat, a nie 10 miesięcy – mówiła. Zdecydowała jednak, że nie weźmie udziału w głosowaniu, uznając je za element politycznego scenariusza poprzednich władz

Agnieszka Rupniewska objęła urząd w 2024 roku wygrywając w drugiej turze wyborów z długoletnią prezydent Małgorzatą Mańką-Szulik, która rządziła miastem nieprzerwanie od 2006 roku. Rupniewska uzyskała wówczas 57,85% poparcia jako kandydatka Komitetu Wyborczego Wyborców Koalicji Obywatelskiej, choć nie należy do żadnej partii. Wcześniej zasiadała przez jedną kadencję w Radzie Miasta Zabrze, a z zawodu jest prawnikiem i menedżer z doświadczeniem w branży przemysłowej.

To dopiero trzecie skuteczne referendum w sprawie odwołania prezydenta miasta w historii województwa śląskiego. Wcześniej podobne decyzje zapadły w Częstochowie (2009 – odwołanie Tadeusza Wrony) oraz w Bytomiu (2012 – odwołanie Piotra Koja wraz z radą). Próby odwołania władz w Gliwicach, Rudzie Śląskiej i ponownie w Bytomiu kończyły się fiaskiem z powodu zbyt niskiej frekwencji.

Wyniki referendum oznaczają, że Zabrze czekają przedterminowe wybory prezydenckie. Do czasu ich przeprowadzenia miastem pokieruje komisarz wyznaczony przez premiera. Nowe wybory odbędą się prawdopodobnie jeszcze w 2025 roku – szczegóły poznamy w najbliższych tygodniach.